छात्रा पदकबाट विभुषित रेनुका कार्की

गोविन्द पोखरेल

                                          सफलताको पाइला    

‘मैले धान फलाउनका लागि पढेको होइन, कसरी धान फलाइन्छ भन्ने कुरा अरूलाई सिकाउनका लागि पढेकी हुँ । अबका दिनहरूमा धान फलाउनका लागि खेतमा मात्र नभएर घरको छानामा पनि फलाउन सकिन्छ ।’

समाजमा आफूलाई स्थापित गराउने काम गाहै्र छ । महिलाको कुरा गर्ने हो भने, त झनै कठिन हुन्छ । समाजमा लैगिंक, जातीय तथा शारीरिक रूपमा उत्पीडनका घटना विद्यमान छन् । यी यावत कुरालाई पन्छाउँदै सफलता चुम्नु आफैंमा गर्वको कुरा हो । यस्तै, गर्विलो बनेकी छन्, उदयपुर गाईघाटकी रेनुका कार्की ।
हाम्रो समाजमा नारीले पढेर के नै गर्छे र ? भन्ने प्रश्न तेर्साउने मानिसहरू  प्रशस्तै भेटिन्छन् । अझ झन्, नारीको कृषि क्षेत्रमा के काम भन्नेहरू पनि छदैछन् । तर, यी प्रश्न तेर्साउनेलाई एकपटक सोच्न बाध्य बनाएकी छन्, रेनुकाले । २० वर्षीया रेनुकाले उर्लाबारी–६ मंगलबारे स्थित मदन भण्डारी स्मृति प्रतिष्ठानबाट ३ वर्षे कृषि विज्ञान (आइएसस्सी)मा उत्कृष्ठ अंक ल्याएर विभुषित भइन् । आमा मधु र बुबा सिताराम कार्कीकी कान्छी छोरी रेनुका मेधावी छात्राका रूपमा चिनिन्छिन् । पढाइको उनको लगावले गर्दा गत भाद्र १२ गते शिक्षा दिवसको अवसरमा सम्माननीय राष्ट्रपतिबाट नेपाल छात्रा विद्या पदकबाट विभुषित भएकी हुन् ।
विगतमा प्राविधिक विषय अन्तरगतको कृषि विज्ञान पढ्छु भन्दा गाउँलेहरूले आपूmलाई हाँसोको पात्रो बनाएका उनी स्मरण गर्छिन् । तर, हाल पदक प्राप्त गरेपछि गाउँमा रेनुकालाई हेर्ने दृष्टिकोण फेरिएको छ । रेनुका भन्छिन्, ‘मलाई मानिसहरू पढेर केही काम छैन भन्थे । तर, आज समयले कोल्टे फेरेको छ । हिजो नपढ् भन्नेहरू मलाई पढ्न प्रेरित गरिरहेका छन्  । यसले मलाई पढेर केही गर्छु भन्ने उर्जा मिलेको छ ।’
प्राविधिक शिक्षा पढ्दा अरूको भरमा पर्नु नपर्ने उदाहरण पेश गर्ने रेनुका प्राविधिक शिक्षा जिविकोपार्जन तथा स्वरोजगार बन्नका लागि उपयुक्त विषय रहेको बताउँछिन् । उनी भन्छिन्,  ‘प्राविधिक विषयबाट केही गर्न सक्ने आत्मविश्वास बढाउन सकिन्छ ।’ कृषि क्षेत्रमा क्रान्ति ल्याउने आफ्नो उद्देश्य रहेको बताउने रेनुका क्षेत्रफलले सानो रहेको नेपालमा दुई करोड ६० लाख मानिसलाई पुग्ने गरी खाद्यान्न उत्पादनका निम्ति कृषि क्रान्ति नै प्रमुख आवश्यकता रहेको बताउँछिन् । उनी भन्छिन्, ‘८० प्रतिशत जनता कृषि क्षेत्रमा निर्भर रहेको हाम्रो देशमा खाद्यान्नकै लागि परनिर्भर हुनुपर्छ । त्यसैले कृषि क्रान्ति नेपालका लागि अपरिहार्य छ ।’ कृषि विज्ञान पढ्दा गर्व गर्ने रेनुका आफू धान फलाउनका लागि पढेको नभइ, कसरी धान फलाइन्छ भन्ने कुरा अरूलाई सिकाउनका लागि पढेको बताउँछन् । उनी भन्छिन्, ‘अबका दिनहरूमा धान फलाउनका लागि खेतमा मात्र नभएर घरको छानामा पनि फलाउन
सकिन्छ ।’ आउँदा दिनमा कृषि क्षेत्रमा नवीन सोचका साथ नयाँ आयाम र उचाइँ पुर्याउने लक्ष्य रहेको उनले बताइन् ।
नेपाल छात्रा विद्या पदकबाट विभुषित हुनुअघि उनले यो अवस्थासम्म पुग्छु भन्ने सोच समेत बनाएकी थिइनन् । दिनरात मिहेनत गर्दा यति ठूलो सफलताभन्दा पनि उत्कृष्ट पक्कै हुन्छु भन्ने विश्वास उनमा रहेको थियो । यसबाट आपूmले धेरै सिक्ने मौका मिलेको उनले बताइन् । यो अवस्थामा ल्याउनका लागि आमाबुवा, शिक्षकशिक्षिका, साथीसंगी र परिवारका अन्य सदस्यहरूलाई प्रेरणाको स्रोत मान्ने रेनुकाले मिहेनत र संघर्ष गर्न सके अवश्य पनि सफलता चुम्न सकिने उनी बताउँछिन् । विगतलाई स्मरण गर्दै उनी भन्छिन्, ‘कक्षामा पढाइएको कुराहरू घरमा अध्ययन गर्ने मेरो बानी थियो । नजानेको कुरा आपूmभन्दा सिनियरहरूसँग सल्लाह–सुझाव लिन्थे र पुस्तकालयमा गएर विस्तृत रूपमा पाठ पढ्ने गर्थे ।’ विद्यार्थीका लागि सबै दिन परीक्षा रहेको बताउने रेनुका भन्छिन्, ‘परीक्षामा हामी विद्यार्थीहरूले पढेको कुराहरू एकपल्ट हेर्ने हो, परीक्षाको तयारी त पाठ पढेकै दिन गरिनुपर्छ ।’