जिन्दगीका स्वर्णिम वर्षहरू वामपन्थी आन्दोलनमा खर्चिनुभएका पुष्प ढकालको नाम नेकपा एमाले मोरङको पार्टीपंक्तिमा अपरिचित होइन । इलामको आमचोक–५ मा बुवा देवीचरण र आमा नरमाया ढकालको सन्तानका रूपमा वि.स.२०२५ सालमा जन्मनुभएका ढकाल १७ वर्षको उमेरबाट राजनीतिमा समर्पित भएको बताउनुहुन्छ । उहाँले मोरङको मधुमल्लास्थित मनोहर जनता उमाविमा विद्यार्थी राजनीतिको कमिटीमा रहेर राजनीतिक जीवनको आरम्भ गर्नुभएको हो ।
उर्लाबारी–४ निवासी ढकाल वडा कमिटीको सह–सचिव, गाउँ कमिटी सदस्य, इलाका कमिटी सदस्य, क्षेत्रीय सह–सचिव हुँदै क्रमशः पार्टी राजनीतिको खुड्किलो चढिरहनुभएको छ । यो बेला एमाले मोरङ ९ नम्बर क्षेत्रीय सचिवको जिम्मेवारीमा रहनुभएका ढकाल एमालेको भावी क्षेत्रीय अध्यक्षका रूपमा चर्चामा हुनुहुन्छ । पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओली पक्षका ‘खम्बा’ भएकाले पनि ९ नम्बर क्षेत्रको पार्टीपंक्तिमा ढकाल लोकप्रिय हुनुहुन्छ । मधुमल्लाका तत्कालीन गाविस अध्यक्ष काशीनाथ पौडेल र कम्युनिष्ट नेता लव प्रधानको प्रेरणाले वामपन्थी राजनीतिमा होमिनुभएका ढकाल विगतका कमीकमजोरीबाट पाठ सिक्दै नेकपा एमालेलाई मोरङ ९ मा सशक्त, हस्तक्षेपकारी र चुनाव जित्ने मेसिनका रूपमा उभ्याउने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुहुन्छ । प्रस्तुत छ, एमाले क्षेत्रीय सचिव ढकालसँग संवादका अंशहरू ः
हालखबर बताइदिनुहोस् न ?
– पार्टी कार्यालयमा दैनिक उपस्थित हुने, पार्टी कार्यक्रममको आन्तरिक कार्यसम्पादन गर्ने, पार्टी कामको कार्यतालिका बनाउने, कमिटीका बैठकहरुमा सहभागी हुने जस्ता कामहरूमै दिनहरू बितिरहेको छ ।
सकिएको चुनावको नसकिएको सन्दर्भ भनेझैं गत संविधानसभाको निर्वाचनमा ९ नम्बर क्षेत्रमा भएको हारलाई कसरी विश्लेषण गर्नुहुन्छ ?
– पार्टीले हानुपर्ने अवस्था कुनै पनि कोणबाट देखिएको थिएन । कतिपय नेताहरूले ‘टिकट नपाएको’ अवस्थामा ‘झ्वाँक’ देखाउनाले समस्याहरू उत्पन्न भए । प्रतिस्पर्धी पार्टीले कसरी जित्यो भन्नुभन्दा पनि हामी कहाँ चुक्यौं यसको निर्ममरूपमा समीक्षा भइसकेको छ । मूलतः हामी पार्टी भित्रको आन्तरिक किचलोले नै जित्दाजित्दै हार्न पुग्यौं । ‘अभागीलाई खाने बेलामा रिस उठ्छ’ भनेझैं हाम्रा केही नेताले क्षणिक हर्कत देखाए । जसका कारण हामी दोस्रोमा सीमित हुनुप¥यो ।
पार्टीभित्र अन्तरघात चा“ही कस्ले गरेको थियो ?
– यो वा त्यो व्यक्तिको नाम मैले लिइरहनु आवश्यक देख्दिन । किनभने पार्टीलाई चुनावमा असहयोग गर्नेहरूको सूची हाम्रा इमान्दार कार्यकर्ताले महशुस गरेको अवस्था छ । पार्टीले चुनावमा एउटालाई टिकट दिदाँ अर्को बाउँठिने प्रवृति हावी हुनुलाई नै अन्तरघात भनौं या हारको कारण भनौं, लिन सकिन्छ । यद्यपि म निको भएको घाउलाई कोट्याउन चाहन्न ।
जनस्तरमा लोकप्रिय व्यक्तिलाई पाखा लगाएर तपाईंकै जोडबलले घनश्याम
खतिवडालाई उम्मेदवार बनाउ“दा मोरङ ९ मा एमालेले हार व्यहोरेको आरोप छ नि ?
– घनश्याम खतिवडालाई कम आँक्न मिल्दैन । उहाँलाई यहाँको ढुंगा माटोले पनि चिन्छ । ती रोल्पाबाट आउने साथी (वर्षमान पुन)ले जित्ने सम्भावनाको त कुरै छाडौं हालका सभासद् डिगबहादुर लिम्बूको पनि ‘ह्याउ’ देखिएकै हो । डिगबहादुर तिनै व्यक्ति हुन्, जसलाई पटक–पटक हाम्रै उम्मेद्वारले लेटाङको स्थानीय चुनावमा धुलो चटाएका थिए । त्यसैले उनी लोकप्रिय हुने कुरै रहेन । हाम्रै कमजोरीमा खेलेर डिगबहादुरले चुनाव जितेका हुन् । जहाँसम्म घनश्याम खतिवडाको कुरा छ, उहाँको जति त्याग, बलिदान र लगानी गर्ने अरू हाम्रो ९ नम्बर क्षेत्रमा कोही पनि नभएको अवस्था थियो । जनस्तरमा भिजेको पनि उहाँ नै हो ।
घनश्याम खतिवडाको बढाईचढाई गरिरह“दा ९ नम्बर क्षेत्रमा एमालेको जननी मानिने काशिनाथ पौडेल र भक्तबहादुर राईको तपाईले अवमूल्यन गरिरहनु भएको त होइन ?
– पछिल्लो समय काशिनाथ पौडेलले सक्रिय राजनीति छाड्नुभयो । यस्तै, भक्तबहादुर राईले पनि संसदीय क्षेत्रमा जाने कुनै इच्छा देखाउनुभएन । उहाँले पनि घनश्याम खतिवडालाई नै समर्थन गर्नुभएको अवस्था थियो । हाम्रा सामु घनश्याम कमरेडको विकल्पै थिएन ।
क्षेत्रीय सचिव भएर चुनावमा पार्टी परिचालन गरिरह“दा तपाईंकै आत्मपरक र मनचिन्ते काम गराई पनि हारको एउटा कारण मान्ने गरिन्छ नि ?
– चुनावको शिलशिलामा म भन्दामाथि चुनाव हाँक्न सक्ने ‘कमाण्डर’हरू थुपै्र हुनुहुन्थ्यो । अनवरत रूपमा मैले खटेको र भूमिका निर्वाह गरेको कुरा कार्यकर्ताहरूलाई अवगत नै छ । हुनसक्छ, केही–केही साथीहरूले व्यक्तिगत मनमुटावलाई लिएर मलाई आरोप लगाउनु बेग्लै कुरा हो । अहिले पनि म ठोकुवाका साथ भन्छु, यदी कोही कसैले संविधानसभाको दोस्रो निर्वाचनमा क्षेत्रीय सचिवले ‘अन्तरघात ग¥यो’ भन्ने प्रमाण पेश गर्न सक्छ भने म पार्टीले दिने जस्तोसुकै कारवाही भोग्न तयार छु । यस्ता बेतुकका कुराको प्रमाण दिन पनि म चुनौती दिन्छु ।
आगामी क्षेत्रीय अधिवेशनमा तपाईं अध्यक्षको दाबेदार पनि हो ?
– पहिलो कुरा त, म अहिलेसम्म कुनैपनि कमिटीमा एउटै पदमा बसेर काम गरेको मानिस होइन । एक कार्यकाल एउटा पदमा बसेपछि म त्यही पदलाई दोहो¥याउने गर्दिन । र, मसँग पदमा लिप्त हुने मानसिकता पनि छैन । अब मैले पार्टीको सक्रिय राजनीति गर्नुपर्दा क्षेत्रीय अध्यक्षकै जिम्मेवारीमा रहने हो । मलाईं हाम्रो पार्टीका आम कार्यकर्ताहरूले सो पदमा जिम्मेवारी लिन आग्रह पनि गरिसक्नुभएको छ । म क्षेत्रीय अध्यक्ष हुनु भनेको पार्टीको पद मात्र ओगट्न होइन, मोरङ ९ नं. क्षेत्रमा एमालेको लाल झण्डा फहराउने ‘मिसन’ पनि हो ।
क्षेत्रीय अध्यक्ष त हुने, गर्ने चा“ही के नि ?
– पार्टीको आन्तिरक जीवनमा गुटउपगुटले जति असर गरेको छ । ती सबै असंगतिलाई जरैदेखि उखेलेर फ्याँक्नु नै मेरो अर्जुनदृष्टि रहनेछ । कार्यकर्ताहरूलाई ऐक्यबद्ध ढंगले पार्टी काममा सक्रिय गराउने, भातृ संगठनलाई चलायमान बनाउने र हरेक सामाजिक संस्थाको नेतृत्वमा हस्तक्षेपकारी भूमिका खेल्ने मेरो उद्देश्य हुनेछ । पार्टीमा गुटको अन्त्य गर्नेछु ।
९ नम्बर क्षेत्रको भौगोलिक विकटता र यस क्षेत्रको अवश्यकतालाई हेरी विकास निर्माण कार्यमा सक्रियता जनाउने काम हुनेछ । पहाडी गाविसहरू रमिते, वारंगी, भोगटेनी, सिहंदेवी जस्ता विकट ठाउँहरूमा विद्युत, खानेपानी, सञ्चार, सडक, शिक्षा र स्वास्थ्यको पहुँच पु¥याउन पहल गर्नेछु । पार्टीको केन्द्रीय स्तरमा पनि यस क्षेत्रको विकास निर्माणमा भूमिका खेल्न नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्नेछु । म बोलेर होइन, गरेर देखाउँने मानिस हुँ । पछि आपैmँ थाहा पाउनुहुनेछ, पुष्प ढकालले के ग¥यो भनेर ।
पार्टीभित्रको गुटलाई निस्तेज पार्ने कुरा पनि गर्नुभयो, तपाईं आफैं चा“ही ९ नम्बर क्षेत्रमा ओली पक्षको ‘विऊ छर्ने’ व्यक्तिमा पर्नुहुन्छ, होइन ?
– मन मिल्नेहरू एक ठाउँमा रहनु स्वभाविक कुरा हो । विशेष काम र अवस्थामा समयअनुसार कसैको पक्षधरतामा लाग्नुलाई अन्यथा लिन मिल्दैन । तर, कुनै नेता विशेषको योगदानलाई शिरोपर गरेर हिड्दैमा गुटको राजनीति चाँही गर्नु हुँदैन भन्ने मेरो मान्यता हो । विगतमा के भए, त्यतापट्टि नलागौं । केपी कमरेड हाम्रो पार्टीको सर्वाेच्च नेता भएकोले अब एमालेका सबै कार्यकर्ताहरू संस्थापन पक्षका हुन् । हाम्रो पार्टीको आठौं महाधिवेशनबाट गुटको अन्त्य भइसकेको तपाईं पत्रकारहरूलाई स्पष्ट पार्न चाहन्छु ।
जिल्ला अधिवेशनको प्रतिनिधिमा तपाईंले पटक–पटक हार्नुको कारण चा“ही के होला ?
– म यो र त्यो पक्ष भनेर निर्वाचनमा लागिन । एउटा पक्षले मलाई गुटगत हिसाबले र अर्को पक्षका साथीहरूले आफ्नो गुटको प्रचार गरी मलार्इं हराइएको रहेछ । बिरालोलाई सबै ढोका बन्द गरेर कुट्दाखेरी त्यसबाट निम्तिने परिघटनाजस्तो मलाई घेराबन्दीमा पारी हराइएको थियो । यसले मलाई राजनीतिमा सचेत हुन पाठ सिकाएको छ । गत महाधिवेशनमा पनि केन्द्रीय स्तरबाटै दुईवटा खेमाको कित्ताकाट भएकोले केही समस्याहरू देखा परे । क्षेत्रीय स्तरका साथीहरूलाई समेटेर लानुपर्ने भएकाले परिवर्तनका लागि मैले महाधिवेशन प्रतिनिधिमा उम्मेद्वारी फिर्ता गर्न बाध्य
भए ।
उर्लाबारीमा निर्माणाधीन पार्टी भवन यतिबेला अलपत्र परेको छ, किन होला ?
– निर्माण कार्य शुरूमा तदारूकताका साथ अघि बढेपनि आर्थिक अभावका कारण हाललाई स्थगन मात्र भएको हो । हामी भवन निर्माण कार्यलाई छिट्टै मुर्तरूप दिँदै छौं ।
९ नम्बर क्षेत्रमा एमालेको भातृसंगठनहरूको अवस्था त लथालिङ्ग देखिन्छ नि ?
– पहिलो कुरा हाम्रो पार्टी नेकपा एमालेभित्र थुप्रै जनवर्गीय संगठनहरु क्रियाशील छन् । हामीले सबै ठाँउहरुमा जनवर्गीय संगठनहरु निर्माण गरेका छौँ । हामीले निर्माण गरेका सबै जनवर्गाीय संगठनहरु चलायमन अवस्था मै छन् । कता लथालिङ्ग हुनु र ! हामीसँग ९ नम्बर क्षेत्रमा २ वटा इलाका कमिटी, एउटा नगर कमिटी र ८ वटा गाउँ कमिटीहरू र त्यति नै संख्यामा भातृसंगठनका कमिटीहरू क्रियाशील छन् । ती कमिटीहरूमा नियमित बैठक, जनसंगठनको क्षेत्रीय संगठन विभागले सघन रूपमा अनुगमन गरिरहेको अवस्था छ ।
र, अन्त्यमा.........?
– नजिकिदै गएको दीपावली, नेपाल सम्वत्, छठ पर्वको अवसरमा सम्पूर्ण नेता कार्यकर्र्ताहरुलाई मुलुक निर्माणमा सक्रिय हुन उर्जा मिलोस् भन्ने कामना गर्दै आगामी माघ ८ गते मुलुकले नयाँ संविधान पाओस् भन्ने शुभेच्छा प्रकट गर्दछु ।
प्रस्तुति ः ईश्वर भट्टराई÷गोविन्द पोख्रेल
